Geschiedenis

150 jaar Stedelijke Harmonie Dockum (Bron: eigen archief)

Een kort overzicht van de lange geschiedenis.

Op 4 mei 1874 is met 9 leden van muziekkorps “Tenuto” op initiatief van muziekonderwijzer R.J. Bokelman, samen met een aantal leden van de schutterij het “Dokkumer Muziek Corps” opgericht. Bij de schutterij dacht men toen al lange tijd na over de oprichting van zo’n korps. Tot dan toe hadden ze alleen maar de beschikking over twee tamboers. De schutters en het grootste deel van de burgers was daar best tevreden mee. Totdat dhr. Bokelman zich er sterk voor maakte en samen met negen mannen, waarvan de meesten lid waren van “Tenuto”, in de winter van 1873-‘74 regelmatig samen begonnen te musiceren. Dat bleek zo goed te bevallen, dat op 4 mei 1874 het “Dokkumer Muziek Corps” officieel van start ging.

Al spoedig na de oprichting groeide het ledenaantal naar 17. Men leende de instrumenten van “Tenuto” en men trad op in het uniform van de schutterij. Vrijdagavond was de repetitieavond. Wegblijven was geen optie. De repetitie werd gewoon als dienst beschouwd. Iedereen mocht als publiek aanwezig zijn bij de repetitie. Maar er moest wel een kwartje entree voor betaald worden. Officieren van de schutterij hadden, gekleed in uniform, gratis toegang. Zo werd er ook nog iets verdiend op de repetitie-avonden.

Op 3 april 1875 trok de schutterij voor het eerst met de muziek voorop naar het exercitieveld buiten de Aalsumerpoort. Dat was tevens de eerste keer dat het muziekkorps in de openbaarheid trad. Jong en oud liep uit om maar niks van het spektakel te missen. Burgemeester de Vries was zo opgetogen met dit optreden dat hij uit eigen zak twintig gulden gaf.

In de zomer van 1875 kondigde Bokelman zijn vertrek naar Zwolle aan. Hij was daar benoemd als muziekdirecteur. Op 22 augustus werd er afscheid genomen met een concert op een schip van de Stoombootmaatschappij in het Grootdiep. Er werd na het concert nog menig goed glas gedronken op zijn afscheid.

Luitenant der Schutterij De Jong nam de functie van Bokelman tijdelijk over. Er volgde een zware periode, want er kwamen moeilijkheden met “Tenuto”. Die eiste de geleende instrumenten terug. In de korte periode van hun bestaan had het korps al zoveel goodwill gekweekt, dat de Dokkumer burgerij geld gaf voor nieuwe instrumenten. Ondertussen hadden zich in de stad twee nieuwe muziekonderwijzers gevestigd. Musicus A.J. Wolters was een van hen. Het muziekkorps wilde hem graag als kapelmeester. Om dat financieel mogelijk te maken richtte het bestuur zich op 6 september 1875 tot Burgemeester en Wethouders om een subsidie. Daarvoor moest dhr. Wolters aan alle gewone en buitengewone oefeningen van de schutterij deelnemen en de leden van het korps wekelijks twee uur gratis muziekonderwijs geven. De subsidie, groot tweehonderd gulden per jaar, werd toegekend. Op 31 oktober 1875 werd de heer Wolters gekozen tot voorzitter van het bestuur van het muziekkorps en in december werd hij benoemd tot 1^e luitenant en kapelmeester bij de schutterij.

Dit was het begin van een periode waarin het “Dokkumer Muziek Corps” zijn bestaan steeds meer rechtvaardigde. Er werd veel opgetreden, bij de hardrijderij op de schaats en diverse andere gelegenheden. Meestal ten gunste van de kas. Maar ook voor goede doelen werd opgetreden. In de winter van 1878-’79 werd op initiatief van het korps een concert gegeven “om de algemene armen van Dokkum in de barre winter enigszins tegemoet te komen”.  Van de opbrengst van het concert werden erwten, bonen en spek gekocht.

In het verslag dat gemaakt is ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan in 1884 is te lezen dat er in tien jaar tijd 3250 gulden is verdiend. 20% daarvan was voor de kapelmeester als honorarium en andere onkosten, gemaakt ten behoeve van het korps. 10% was gebruikt voor de aankoop van muziek en de rest was gelijkelijk onder de werkende leden verdeeld. Als souvenir aan het 10-jarig jubileum werd een dirigeerstokje geschonken door de heer De Vries. Hij verbond daar de bepaling aan, dat bij ontbinding van het korps het stokje op het gemeentehuis bewaard diende te blijven. De officieren van de schutterij schonken het korps een zwarte lessenaar met een zilveren plaat waarop de namen van de schenkers kapitein F. Ozinga, luitenant J. Van der Veen en F.J. de Vries gegraveerd waren. In 1898 is er zoveel sympathie verworven onder de burgerij, dat zich een dames comité had gevormd die geld inzamelde voor een vaandel voor het Dokkumer Muziek Corps. Dit was het tweede vaandel in de geschiedenis. Het eerste vaandel was in 1883 afgekeurd omdat het niet voldeed aan de militaire eisen. Dat vaandel is aangeboden aan IJsclub Dokkum. Het nieuwe vaandel werd door mej. T. van der Veen aangeboden op het bordes van het stadhuis in augustus 1898.

In 1914 werd op gepaste wijze stilgestaan bij het 40-jarig jubileum. Het was oorlog. Maar een jaar later werd groots het 40-jarig jubileum van de heer Wolters gevierd. Helaas werd deze niet veel later ziek en stierf op 31 juli 1916. Hij werd op 3 augustus begraven in Aalsum, onder zeer grote belangstelling. “De uittocht was een minister waardig”. In de tijd van mobilisatie was het moeilijk een geschikte opvolger te vinden. Na veel geharrewar, waarmee ook de burgerij zich bemoeide werd uiteindelijk na de demobilisatie de heer J.H. van de Water aangetrokken als directeur.

Het Dokkumer Muziek Corps werd in 1920 lid van de Friesche Bond en ging in 1921 voor het eerst op concours in Leeuwarden. Men behaalde een tweede prijs in de afdeling harmonie. Een prestatie om trots op te zijn. Zeker als men bedenkt dat op een beslissend moment tijdens het optreden een piston dienst weigerde.

Het 50-jarig jubileum in 1924 werd gevierd met een groot concours in Dokkum, waaraan 21 korpsen deelnamen. De eerste prijs ging naar Crescendo uit Holwerd. De dag erna werd een receptie gehouden in De Beurs, waar het portret van A.J. Wolters als herinnering uitgestald was tussen de boeketten bloemen. In de volgende jaren deed het korps mee aan diverse concoursen, met wisselend succes. In 1931 deed men voor het eerst mee aan een federatief concours. Jammer, men behaalde een tweede prijs in de vierde afdeling. De Dokkumer schutterij was zijn militaire jeugd vergeten. Vooral van de mars bracht men niet veel terecht. Onder toezicht van de politie werd er dan ook stevig geoefend in het voorjaar van 1932 op het schoolplein van de burgerschool. Op het concours bleek echter dat het tempo nu veel te hoog was en het korps kwam dan ook “als uit een kanon geschoten” het veld op. Toch haalde men een eerste prijs in de vierde afdeling en een lovend juryrapport.

Het 60-jarig bestaan werd gevierd met een concert in een tent op De Zijl. Er werden werken van Wolters en de feestouverture van Van de Water ten gehore gebracht. Helaas was dit het laatste feest met de heer Van de Water. Hij overleed na bijna 18 jaar voor het Dokkumer Muziek Corps te hebben gestaan op 4 januari 1935. Op 8 januari werd hij met omfloerst vaandel door het gehele korps naar zijn laatste rustplaats begeleid.

Daarna kwamen nog een aantal namen voorbij, zoals de heren Kamminga, Boosman en Wildeboer. In 1958 werd er een drumband opgericht, die onder leiding stond van tambour-maître G. Damstra. Er volgde deelname aan diverse concoursen, met even wisselende resultaten. Men liet het hoofd niet hangen en ging in een vertraagd tempo naar het eeuwfeest. De drumband deed het goed en in 1969 werd er nog een afdeling opgericht: de majorettes. Op Koninginnedag 1969 traden 24 drummers en 11 majorettes voor het eerst samen op en dat was meteen een groot succes. In de zeventiger jaren kwam het korps uit de wat magere jaren en bewees nog over voldoende levenskracht te beschikken. Er werden diverse acties gehouden om tijdens het 100-jarig jubileum de nieuwe uniformen te kunnen presenteren. Er werden voorbereidingen getroffen om in 1974 twee concoursen te organiseren; één voor muziekkorpsen en één voor drumbands. Er werd onderhandeld met de Luchtmachtkapel en die zegde zijn  medewerking toe om de viering nog meer luister bij te zetten. Er viel een schaduw over de feestelijkheden, toen de heer Wildeboer op 18 december 1973 na een kort ziekbed overleed. De heer Veen uit Drachten deed op 2 januari al zijn intrede om het Dokkumer Muziek Corps een nieuwe eeuw in te leiden. Op 11 mei werd, tijdens de feestelijkheden, het nieuwe uniform aan het publiek getoond.

In 1979 werd afscheid genomen van de heer Veen, vanwege drukke bezigheden elders. Hij werd opgevolgd door de heer Van Leeuwen. In 1982 was er weer een afscheid. De drumband “Domuco” gaat zelfstandig verder. In 1991 vertrekt de heer Van Leeuwen en wordt opgevolgd door de heer G. Viet, klarinetdocent aan de muziekschool. Er wordt weer een nieuwe concertoutfit aangeschaft en de leerlingen krijgen in het vervolg de kans om het samen musiceren te leren onder begeleiding van Dieuwke Visscher. De heer Viet vertrekt al weer snel omdat zijn werkzaamheden niet te combineren zijn met de leiding van het Dokkumer Muziek Corps. In 1992 mag het korps Cor Hoekstra begroeten als haar nieuwe leider. Het korps groeit in ledenaantal en doet aan verschillende concoursen en concerten mee.

In 1993 is er een belangrijke verandering voor het “Dokkumer Muziek Corps”. De dirigent Cor Hoekstra, stelt voor om het korps beter te presenteren als harmonievereniging. Daarvoor wordt een naamsverandering besproken in een bijzondere ledenvergadering op 6 mei. Er waren 37 leden van de 52 aanwezig op deze vergadering. Voortaan zal het “Dokkumer Muziek Corps” door het leven gaan als “Stedelijke Harmonie Dockum”.

Nu schrijven wij januari 2014. Ons jubileumjaar. Het 140-jarig bestaan mag worden gevierd. De Stedelijke Harmonie Dockum staat sinds 2008 onder de bezielende leiding van Douwe Veenstra. De harmonie heeft nu ongeveer 50 leden en 10 leerlingen. Er wordt wekelijks op de donderdagavond gerepeteerd. Het aanwezig zijn wordt zeer op prijs gesteld, maar is geen onderdeel van “dienst” meer. We gaan niet meer te potverteren, zoals onze voorgangers en de opbrengsten van de concerten worden niet meer gelijkelijk onder de leden verdeeld.Wat er nog wel over is, is de traditie van het “slokjejild” op de jaarlijkse ledenvergadering.

Voorafgaand aan het financieel jaaroverzicht deelt de penningmeester aan elk aanwezig lid een klein bedrag uit. Dat bedrag is nu € 1,00. Dit is nu al een traditie van zo’n 100 jaar. Het levert elke vergadering nog weer verbaasde gezichten op. Vooral onder de nieuwe leden. Wat is dat? Waarom krijgen we een euro? De oorsprong van het gebruik ligt in een ver verleden.

Waarschijnlijk in het begin van de vorige eeuw is het gebruik ontstaan als gevolg van de bittere armoede in onze streken, waar menig lid onder gebukt ging. De contributie kon niet meer betaald worden en ook gezellig een drankje drinken na de vergadering, samen met de andere leden, was er niet meer bij. Om te voorkomen dat de armere leden nog verder in een sociaal isolement zouden geraken, is besloten om aan ieder, op de vergadering aanwezig lid, een klein bedrag uit te keren. Genoeg voor een paar consumpties. Zo’n bedrag uitdelen kan natuurlijk ook voor schaamte zorgen en voor een uitzonderingspositie. Daarom is besloten om aan iedereen het bedrag uit te keren, zodat het voor de armere leden gemakkelijker werd om het aan te nemen. Gelukkig is de noodzaak allang verdwenen, maar om de sociale gedachte  achter deze maatregel levend te houden, is het een goede traditie die tot aan de dag van vandaag in ere wordt gehouden onder de naam “slokjejild”.

Wat er zeker ook nog over is, is de gezelligheid tijdens de repetities en concerten. En een groot saamhorigheidsgevoel. Er wordt hard gewerkt om een goed resultaat te behalen. De schutterij bestaat al niet meer sinds 1904, maar de Stedelijke Harmonie die daaruit voort kwam leeft nog als geen ander. En dat is best een prestatie in deze tijd van bezuinigingen in de cultuursector. De aanwas van de jeugd staat onder druk. Er wordt naar mogelijkheden gezocht om de jeugd (en volwassenen) te enthousiasmeren om (opnieuw) muziek te gaan maken.

We schrijven nu 2019, het jaar waarin de Stedelijke Harmonie Dockum 145 jaar bestaat. In december werd dit gevierd met een jubileumweekend. Op 7 december zijn er diverse workshops voor de verschillende instrumenten geweest, en op 8 december was er ’s ochtends een masterclass met trompettist Eric Vloeimans, en ’s middags een prachtig concert in theater Sense, ook samen met Eric Vloeimans. Wie er meer over wil lezen zie bericht op de homepagina en voor foto’s in Media.

Aan het einde van seizoen 2021-2022 werd na 14 jaar afscheid genomen van dirigent Douwe Veenstra. Met hem zijn vele muzikale hoogtepunten beleefd, drie keer een jubileum gevierd met een groot concert, en een concert in het teken van 100 jaar Finland. En nog vele mooie andere grote en kleine optredens. Een fijne tijd hebben we met deze dirigent gehad.

De Stedelijke Harmonie Dockum gaat vanaf september 2022 verder onder leiding van dirigent Jeanette Valkema.